Egels. Informatie voor een spreekbeurt

Leefgebied

Egels leven onder meer aan de randen van bossen, in parken en in dichtbegroeide tuinen. Je kunt ze overal in Nederland en de rest van Europa tegenkomen.

Beschermd

In Nederland zijn egels volledig beschermd. Dat betekent dat je gezonde egels niet mee naar huis mag nemen, dat je egels niet mag doden en dat je hun rust niet mag verstoren. Opeten zoals dat in sommige landen een gebruik is, mag dus niet. Ook mag je egels niet als huisdier houden. Egels horen in de natuur thuis. Egels kopen mag evenmin. De handel in beschermde diersoorten is bij wet verboden.

Uiterlijk

Op de rug heeft de egel zijn kenmerk: circa 6000 stekels. De egel heeft een spitsachtige behaarde snuit. Op de buik zitten eveneens haren. Een egel hoort goed, maar ziet slecht. Een egel is een zoogdier.Een gezonde volwassen egel weegt tussen de 800 en 1200 gram, afhankelijk van het jaargetijde. Een egel heeft in de herfst een stevige vetlaag aan de zijkanten.

Winterslaap
Egels houden een winterslaap. Ze doen dat in een klein hol dat bekleed is met een dikke laag bladeren. Eind november gaan volwassen egels in winterslaap. Jonge egels kruipen meestal pas tegen eind december in hun hol. Tijdens de winterslaap daalt de lichaamstemperatuur van de egels sterk (van 35,5 C naar 5,0 C) en ook de hartslag en de
ademhaling lopen flink terug (hartslag: van 180 naar 9 slagen per minuut, ademhaling: van 45 naar 3 keer per minuut). Egels leven tijdens hun winterslaap van de vet-reserves die ze in de maanden daarvoor hebben opgebouwd.Tijdens de winterslaap verliezen egels bijna 25% van hun lichaamsgewicht. Als de egels eind april uit hun winterslaap wakker worden, gaan ze direct op zoek naar lekkere hapjes om hun lichaamsgewicht zo snel mogelijk weer op peil te krijgen.

Nachtelijke insecteneters
Egels behoren tot de insecteneters, maar eigenlijk eten ze alles wat ze in de bovenste laag van de aarde en op de grond tegenkomen. Denk daarbij aan slakken, wormen, kikkers, hagedissen, mollen, jonge muizen, vruchten en paddestoelen.

Egels die op zoek zijn naar voedsel, maken vaak veel lawaai. Egels smakken, proesten en snuffelen. De kans dat je deze geluiden overdag hoort is klein, want dan slapen de egels. Pas tegen de tijd dat het donker begint te worden, worden egels actief.

Paartijd en babyegels

Vanaf mei, juni gaan egels naar elkaar op zoek om paartjes te vormen. Na ongeveer 35 worden de jonge egels tussen eind juli en half oktober geboren. Het nest van mos, gras en bladeren bevindt zich vaak onder een haag of een struik. De meeste egelwijfjes krijgen één keer per jaar een nest van 3 tot 6 jongen.
Egeltjes worden blind en doof geboren. De eerste 36 uur zijn ze nog vrij kaal met alleen een paar kleine, bleke stekelpuntjes. Na ongeveer twee weken gaan de oogjes van de jonge egels open. Tegen die tijd zijn er ook meer en grotere stekels te zien. Nog eens vier weken later zijn de jonge egels zo goed als zelfstandig. De moeder-egel verlaat het nest en de jongen zullen aanvankelijk als groepje bij elkaar blijven om vervolgens solitair verder te leven. .

Oprol-truc
Als egels aangevallen worden door een ander dier, maken ze een bal van zichzelf. Met behulp van een aantal stevige spieren rollen ze zichzelf op en richten ze hun stekels dreigend naar buiten. Meestal is deze oprol-truc voldoende om zich te beschermen tegen aanvallers.

Vijanden: verkeer, vergif en de vos
De drie meest voorkomende doodsoorzaken zijn: het verkeer, land- en tuinbouwgif en de vos. De vos dier kan de egel opeten door het opgerolde dier het water in te duwen. De egel moet zichzelf dan uitrollen om niet te verdrinken. De vos weet dit en zal op dat moment zijn prooi pakken.

Egels zijn insecteneters. Door vergiftigde slakken en insecten te eten, worden de egels ook vergiftigd en sterven zij een zeer pijnlijke dood. Maar de grootste veroorzaker van de afname van het aantal egels blijft toch wel het verkeer. Bij het horen van een auto rolt een egel zich automatisch op als een bal en zet zijn stekels uit. Dit beschermingsmechanisme is niet voldoende want een auto of landbouwmachine rijdt erover heen waardoor de egel plat als een dubbeltje eindigt.

Tips ter bescherming van egels

Niet doen

1. Gebruik geen insecticiden, slakkengif, muizengif of andere bestrijdingsmiddelen. Egels kunnen door het eten van vergiftigde insecten of andere vergiftigde dieren sterven.

2. Leg geen vijvers met gladde, steile oevers aan zonder daar tenminste één uitkruipmogelijkheid voor egels in aan te brengen. Egels kunnen uitstekend zwemmen,
maar ze kunnen niet tegen gladde, steile oevers opklimmen. Een egeltrapje kan ze daarbij helpen.

3. Bouw geen zitkuilen zonder een zachte, glooiende hoek. Als egels in een zitkuil terecht komen, moeten ze een mogelijkheid hebben om er weer uit te klimmen.

4. Steek nooit zomaar met een greep of een schop in een compost- of bladerenhoop. De kans is groot dat er een egel in zit.

5. Steek ook nooit hopen takken of bladeren in brand zonder eerst goed te kijken of er een egel onder zit. Dit geldt ook voor ruigtes, houtwallen en paasvuurhopen. Egels vluchten
niet, maar rollen zich in en zullen dus levend verbranden.

6. Geef NOOIT melk aan een egel! Hij krijgt er zware diarree van en zal er zeer waarschijnlijk aan overlijden.

7. Geef ook geen bijvoeding aan egels. Het is te koop, maar doe het niet. Egels zijn prima in staat om zelf hun voedsel bij elkaar te zoeken. Bovendien moeten ze de winterslaap ingaan op hun vet-reserves en niet met volle verstopte darmen.

8. Pak een egel niet zomaar op. (Zie ook Hoe te handelen als een egel ziek of gewond is?)

9. Gebruik geen insecticide, rattengif of slakkengif. Een egel is de grootste vriend ter bestrijding van slakken en ongedierte!

10. Hang fijnmazige netten voor bessenstruiken niet tot aan de grond. Egels raken erin verstrikt.

Wel doen

1. Maak een trapje bij een vijver, een zwembad of een kuil. Zo kan de egel weer omhoog klimmen.

2. Dek putten en kuilen goed af.

3. Leg op een droge, beschutte plaats een flinke hoop tuinafval (takken, bladeren, etc.) neer. Het moet een luchtige hoop zijn met voldoende ventilatie. Leg de hoop niet in de zon
en dek ‘m niet af met plastic of iets dergelijks. Onder de hoop kan een egel een nest bouwen. Een egel bouwt zijn nest ook graag onder een houten schot dat schuin tegen een
muur is geplaatst.

4. Geen compost of bladeren? Koop dan een egelhuisje.

5. Maak in afscheidingen tussen tuinen een aantal poortjes van ongeveer 12 x 12 centimeter. Zo kunnen egels tuinen doorkruisen op zoek naar voedsel en voorkom je dat ze de weg moeten oversteken.

6. Laat een nestje egels met rust. Net als andere dieren zal een moeder-egel weggaan als er mensen bij haar nest zijn en afwachten totdat men weer weg is.

7. Als er op een bepaalde plaats veel gewonde of dode egels zijn, meldt dit dan aan gemeente en egelopvang. Het plaatsen van een afscherming is vaak al voldoende om enkele egellevens te redden.

8. Neem contact op met de dierenambulance of de plaatselijke egelopvang als de egel ziek of gewond is.

Hoe zie je dat een egel ziek of gewond is?

1. De egel blijft zitten en rolt zich niet op als hij wordt aangeraakt.

2. De egel valt steeds om als hij loopt.

3. De egel blijft gestrekt liggen met gesloten ogen (zolang de egel slap is, hoeft hij nog niet dood te zijn)

4. De egel blijft ’s nachts en overdag in rondjes lopen

5. De egel hoest en heeft vieze oogjes

6. De egel is duidelijk gewond: bloed, poot eraf, neus eraf etc.

Hoe te handelen als een egel ziek of gewond is?

1. Pak de egel voorzichtig op, eventueel met behulp van handschoenen, een handdoek of een krant.

2. Leg de egel in een doos of bak, die je afdekt met een handdoek of iets dergelijks. Dit om stress bij het dier zoveel mogelijk te beperken. Wanneer een egel erg koud aanvoelt kun je een kruikje met warm water (gewikkeld in een handdoek) naast hem in de doos leggen.

3. Ga naar de Adreslijst Egelopvangpunten per provincie en kijk waar de dichtstbijzijnde egelopvang is, of neem contact op met de dierenambulance.

3 gedachtes aan “Egels. Informatie voor een spreekbeurt

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *